İlk filmi yıllar sonra şöyle bir büyük adam gözüyle izledim. Film boyunca açıkcası dikkatimi bazı şeyler çekse de, film bitene kadar sadece eğlendim diyebilirim. Ama film bittikten sonra biraz düşününce, aslında oldukça ideolojik bir hikayeyle karşı karşıya olduğumuzu fark ettim.
Filmde esas kahramanımızın babası, Çin mahallesindeki esrarengiz bir dükkandan Mogwai isimli sevimli bir yaratık alır. Bu yaratığı oğluna noel hediyesi olarak götürmek istemektedir. Fakat uyması gereken 3 kural vardır, Mogwai gün ışığı görmemelidir, suyla temas etmemelidir ve asla gece yarısından sonra beslenmemelidir. Bu kurallar bir şekilde elbette ihlal edilir ve bu sevimli yaratığın içinden gremlinler çıkarak küçük bir kasaba olan Kingston Falls'ı birbirine katarlar.
Kingston Falls tipik bir Amerikan kasabasıdır. Her şeyiyle Amerikan rüyasını ve yaşam tarzını simgelemektedir. Ve olayların geçtiği zaman da, tam da geleneklerin ön plana çıktığı noel bayramıdır. Gremlinler, bu kasabaya ait olan değerlerin hepsini alt üst edeceklerdir.
Gremlinler yeşil iğrenç görünümlerinin altında, aslında oldukça zeki varlıklardır. En sevdikleri şey, etrafı kırıp dökmek ve eşek şakaları yapmaktır. Elektronik cihazları bozarlar, arabaların frenini patlatırlar, vs. vs. Daha da ötesi hiç bir kural tanımayan, sadece eğlence amaçlı yaşayan, sigara, alkol içen, hatta hiphop ve disko danslarıyla coşan bir güruhtur.
Evet, gremlinlerin nasıl göründüğünü bir kenara atıp, ne yaptıklarına baktığımız zaman, aslında onların kapitalistlerin bakış açısından 80'lerdeki yeni kuşak lümpen proleterya olduklarını fark etmemiz zor değildir. Örgütlü bir duruşları yoktur, ama bireysel olarak sistemle uyum sağlamayı kesinlikle reddederler.
Film boyunca ideolojik çatışmalara da tanık oluruz. Kasabanın kötü kalpli mülk sahibi, Mrs. Deagle, tam bir paragöz ve taş kalpli kapitalist olarak tanımlanabilir, Gremlinler tarafından bir küçük sabotaj ile komik denilecek bir yöntemle öldürülür. Başka kim öldürülür derseniz, tam bir yabancı düşmanı olan ismini hatırlamadığım bir karakter vardır. Film boyunca yabancılardan gelen malları kötüler, ve yabancıların amerikalılara karşı sürekli sabotaj yapmak istediğini, gremlinleri de onların gönderdiğinin propagandasını yapar. Ama faşist düşünceleri, amerikan rüyası küçük kasabada tolere edilmekte, toplumla uyumunu etkilememektedir. Bu yabancı düşmanı da gremlinlerin gazabından nasibini alır. Ayrıca bir Gremlin tarafından filmde ilk öldürülen kişi kasabanın biyoloji öğretmenidir. Kendi bilimsel merakını gidermek adına küçük Mogwai halindeyken bir gremlin üzerinde deneyler yapmıştır. Mogwai de gremlin haline geçtikten sonra intikamını almıştır. Böylece filmde bilim adamlarının toplumdaki konumuna yapılan bir gönderme de yer almaktadır.
İkinci filmin de, hatırladığım kadarıyla bir medya merkezinin ele geçirilmesi üzerine kurulu olduğunu düşünürsek, çok rahatlıkla söylenebilir ki, gremlinler proleteryanın vicdanıdır. Örgütsüz olduğu ölçüde kör şiddete dönüşen eylemleri olsa da, tam bir sınıf güdüsüyle hareket etmektedirler. Bu toplumun kurallarıyla büyük bir sorunları vardır. Ama örgütsüzlükleri ve anarşistlikleri ölçüsünde de yenilmeye mahkumdurlar. İnsanlar tarafından sistemi sarstıkları için avlanmaktan ve yok edilmekten kurtulamazlar.
Filmin en sonunda, toplumla uyumlu olan tek Mogwai "Gizmo" tekrar eski sahibi tarafından geri alınır. Ve yaşlı çinli adam, toplumun henüz mogwailere hazır olmadığını söyler. Aslında verdiği mesaj çok nettir. Kapitalizm kendi içinde lümpen proleteryayı dönüp dolaşıp tekrar tekrar üretmekte, ve onların sistemle uyumsuzluklarını çözememektedir. Bu toplum bu problemi çözmeye yetkin değildir. Belki ileride başka bir toplum koşullarında bu sorun çözülebilir olacaktır.
Gitmemiz gereken yol gremlin olmak değildir, ama bu isyankar yaratıklara hakkını iade etmenin vakti gelmiştir diye düşünüyorum. Herkesi gremlinlerle ve mogwailerle kardeşleşmeye çağırıyorum.
